Yaşam alanlarının doğal kılacak birkaç seçenekten birisi olan bitkilerin, sağlıklı bir şekilde büyüyebilmeleri için bakımlarını yapmak şarttır. Saksınızın içerisindeki toprak zaman içerisinde bitkinizin beslenebilmesi için yeterli olmayabilir. Diğer yandan bitkiniz sağlıklı bir şekilde büyümüş ve artık saksıya sığmıyor da olabilir.
Toprak değişimi, sulama gibi bakımlarının yanı sıra saksılarını da belirli aralıkla değiştirmeniz gerekir. Bitkilerde saksı değişimi ile ilgili hazırladığımız bu rehberden saksı değişimi ile ilgili tüm bilgilere sahip olabilirsiniz.
Saksı Nasıl Değiştirilir?
Saksı değiştirme işlemi çok dikkat isteyen bir iştir. Çünkü saksı değiştirirken bitkilerinize zarar verebilir, köklerini kırabilirsiniz. Bu gibi olumsuzluklarla karşılaşmamak için öncelikle keyfi saksı değiştirmelerinden kaçınmanız gerekir. Gerekli olan durumlarda ise saksı değiştirmenin püf noktalarını ve detaylarını mutlaka bilmelisiniz.
Saksı değişimi işlemi için karışım yapmak için karışım saksısına, yeni ve büyük bir saksıya, makasa ve sulama kabına ihtiyacınız vardır. Bu malzemeleri temin ettikten sonra aşağıdaki adımları izleyerek saksılarınızı değiştirebilirsiniz.
- Yere bir örtü sererek işe başlayın ve gerekli tüm malzemeleri yakınınızda bulundurun.
- Bitkinizin gövdesini orta ve işaret parmağınızın arasına sıkıştırıp saksıyı ters çevirin. Bitki gövdesinin saksıdan çıkmasını sağlamak için saksının kenarlarına hafifçe vurup toprağın hareket etmesini sağlayabilirsiniz.
- Saksıdan çıkardığınız bitkinizin köklerindeki fazla toprağı atın.
- Toprağın dışına taşmış ya da hasta kökleri budayın. Köklerin budanması işlemi ⅓ oranında olmalıdır.
- Saksınızda drenaj yoksa dibine çakıl taşı dökün.
- Saksının dibine toprak serpin. Toprak serpme işlemi zemin görünmeyecek şekilde yapılmalıdır.
- Eski saksıdan çıkardığınız bitkiye, yeni saksının tam ortasına konumlandırın ve saksıyı toprakla doldurmaya başlayın.
- Saksıya toprak eklerken elinizde hafifçe bastırın ve toprağı sıkıştırın.
- Varsa bitkinizin sararmış ve ölü yapraklarını kesin.
- Can suyunu da verdikten sonra saksı değiştirme işlemi tamamlanmış demektir.
Neden Saksı Değişimi Yapılmalıdır?
Bitkinizin ekili olduğu toprağın besini zamanla tükenir ve bitkiniz yeterince beslenememeye başlar. Diğer yandan bitkiniz sağlıklı bir şekilde büyümesini sürdürdüyse zamanla saksıya sığmayıp sağlıksız bir hale de gelebilir.
Bitkilerin sağlıklı bir şekilde büyümelerine devam edebilmeleri için belirli aralıklarla saksılarının ve topraklarının değiştirilmesi gerekir. Bitkiniz sağlıklı, fakat tamamen dekorasyon amaçlı saksı değişimi yapmak istiyor da olabilirsiniz. Bu durumda yılda en fazla 1 defa olacak şekilde saksı değişimi yapabilirsiniz. Bunun dışında sık sık saksı değiştirmek bitkinize zarar verebilir.
Saksı Değişimi Ne Zaman Yapılır?
Saksı değişiminin yapılması için en uygun zaman dilimi ilkbahar aylarıdır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta bitkinin genç olup olmadığıdır. Genç bir bitkiniz varsa sürekli bir büyüme sağlayabileceğinden yılda 1 kez, diğer bitkiler için ise genellikle iki yılda bir saksı değişimi uygundur.
Bitkilerin ihtiyaçlarını karşılayabileceği yeni bir toprağa ve alana sahip olması daha rahat büyüyebilmeleri için gereklidir. Eğer bitkiniz sağlıklı bir ortamda büyümüyorsa, bunu birkaç şekilde belli eder:
- Kökler topraktan veya drenaj deliğinden görünüyorsa,
- Bitki her mevsim, olması gerektiğinden daha az büyüme gösteriyorsa,
- Saksılar kolaylıkla devriliyorsa,
- Toprakta kuruma görülüyorsa,
saksı ve toprak değiştirmenin vakti gelmiştir. Böyle durumlarda mevsim beklenmeden saksı değişimine gidilebilir.
Saksı Değişimi Öncesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doğru bir saksı değiştirme işlemi için de öncesinde dikkat etmeniz gereken birkaç detay vardır. Bunlara uyarak saksı değiştirme işlemini doğru bir şekilde yapabilirsiniz.
- Saksı değiştirmeden önce gerekli malzemeleri temin etmeniz gerekir. Bunlar eski saksıdan büyük bir saksı, bitkinizin besin ihtiyacını karşılayacak kapasitede bir toprak, elinizde drenajlı saksı yoksa drenaj sağlamak için çakıl taşları, eldiven, bahçe makası ve eski bir örtüdür.
- Yeni saksı, eski saksıdan mutlaka büyük olmalıdır. Saksı boyutunu belirlerken çok fazla abartıya da kaçmamanız gerekir. Çünkü bitki köklerinin tüm saksıya ulaşması uzun zaman alabilir. Bu durum da bitkinin sağlığı için faydalı değildir.
- Saksı değişimi için eski bir saksı kullanacaksanız bu saksıyı çok iyi bir şekilde temizlemelisiniz. Aksi takdirde kalıntılar bitkinizin hastalanmasına yol açabilir. Bu durumda bitkinizi tamamen kaybedebilirsiniz.
- Saksı değişimi sırasında drenaj işlemini yapmanız gerekir. Drenaj toprağın üretkenliğinin artırılması içindir.
- Saksının üretildiği malzeme de bitkinin sağlıklı bir şekilde büyüyebilmesi için büyük önem taşır. Terracotta saksı seçtiyseniz kireçsiz suda bir süre bekletmelisiniz ki saksı suyu tamamen emsin. Bu işlemle birlikte saksı suya doyar ve bitkinizin suyunu emmez.
- Saksı değişimi yapmayı planladığınız gün bitkinize su vermemeniz gerekir. Daha iyisi ise sulama işlemini 2 gün önce yapmış olmanızdır.
Kaktüs Saksı Değişimi Ne Zaman Yapılır?
Yetiştirdiğiniz kaktüsün en sağlıklı şekilde büyüyebilmesi için mümkünse her sene, yoksa en fazla iki senede bir toprak ve kaktüs saksı değişimi yapmalısınız. Saksı seçiminde en az 2 boy büyük, yeni bir saksı almanız gerekir. Eski saksının içerisine yeni toprak eklemek sağlıksız bir yöntemdir. Elinizde yeni bir saksı yoksa eski saksıyı iyice temizlemeniz şarttır.
Kaktüs saksısı, kaktüsün boyundan 3 cm daha derin olmalıdır. Bu sayede kökleri daha rahat hareket eder. Aynı zamanda kaktüsünüzü aktaracağınız saksı delikli olmalıdır. Kaktüsler hava aldıkları zaman çok daha güzel görünür.
Orkide Saksı Değişimi Ne Zaman Yapılır?
Orkide saksı değişimi ilkbahar aylarında, çiçeklerin açtığı zaman yapılmalıdır. Fakat orkide toprak ve saksı değişimi çiçeklerin açtığı her ilkbaharda tekrarlanmamalıdır. Gerektiği zaman, yani 2 yılda bir yapılması en uygunudur.
Yılbaşı Çiçeği Saksı Değişimi Ne Zaman?
Yılbaşı çiçeği diğer çiçekli bitkilerden biraz farklıdır. Bu çiçeğin saksı değişimi 2-3 yılda bir tekrarlanmalıdır. Şubat ve Nisan ayları arası saksı değişimi için en uygun zamandır. Diğer yandan yılbaşı çiçeği için çok büyük bir saksı kullanmamak gerekir. Çünkü bu çiçeğin en güzel çiçekleri saksıdan taştığı zaman açar.
Menekşe Saksı Değişimi Hangi Ayda Yapılır?
Menekşe saksı değişimi sonbahar ve ilkbahar aylarında yapılmalıdır. Menekşe topraklarında genellikle torf besini bulunur ve bu besin 6 ayda bir tükenir. Bu sebeple menekşelerde saksı değişimi yılda 1 kez olacak şekilde düzenlenebilir.
Aloe Vera Saksı Değişimi Ne Zaman Yapılmalıdır?
Aloe vera saksı değişimi için drenajlı bir saksı olması, hava alabilmesi açısından önemlidir. Diğer yandan aloe vera saksı ve toprak değişimi her yıl bir kez düzenli olarak yapılabilir. Her yıl değişim yapmak istemezseniz 2-3 yıl da bir de yapabilirsiniz. İlkbahar ayları, özellikle de Nisan ayı toprak ve saksı değişimi için idealdir.
Sukulent Saksı Değişimi Ne Zaman Yapılmalıdır?
Sukulent saksı değişimi için en uygun zaman ilkbahar ve yaz aylarıdır. Bu dönemlerde bitkilerin büyüme fonksiyonları aktif olduğundan karşılaşabilecekleri zararlarla daha iyi baş edebilirler.
Bonsai Saksı Değişimi Ne Zaman Yapılmalıdır?
Bonsai saksı değişimi yaşına göre değişiklik gösterir. Eğer genç bir bonsai bitkiniz varsa 2-3 yılda bir daha büyük bir saksıya geçiş yapmanız yeterlidir. Yaşlı bir bonsai bitkiniz varsa bu durumda 4 yılda bir saksı ve toprak değişimi yapabilirsiniz.
Tüm bitkilerin toprak ve saksı değişim zamanları birbirine benzerlik gösterse de, köklerin ve toprağın kontrol edilmesi ve hastalık varsa saksı değişimi için yıl farkını beklemeden değişimlerin yapılması gerekir.