Çiçeklerin insan yaşamı için neredeyse vazgeçilmez bir yeri vardır. Baharın geldiğini çiçeklerden anlarsınız. Hastalarınıza geçmiş olsun dileklerinizi çiçeklerle sunar; kayıp yaşadığınızda cenazelerine ya da mezarlarına çiçekler götürürsünüz.

Çiçek yetiştirmek sandığınız kadar kolay değildir. Tohumdan çiçeğe kadar birçok emek verirsiniz. Çiçekleriniz yetiştiğinde de onları vazolara ya da masalara dizmek de bir sanattır ve kurallara bağlıdır. Çiçek düzenleme sanatı nedir sorusunun yanıtını bulacağınız bu rehberimizde dikkat edilmesi gerekenleri, ilham alabileceğiniz fikirleri, bu sanatı hangi stil ve şekillerde ortaya koyabileceğinizi ve çiçek düzenlemek için hangi malzemelere ihtiyacınız olduğunu da öğrenebileceksiniz.

Çiçek Düzenleme Sanatı Nedir?

Çiçek düzenleme sanatı “İkebana” Japonya’da gelenekselleşmiş, kuralları, felsefesi, hazırlık aşamaları olan çok geniş çerçeveli bir sanattır. Her düzenlemede çiçeklerin dağılımı, renklerin seçimi, kullanılan çiçek türleri veya düzenlenme şekilleri belirli bir amaç ile yapılır. Süsleme için yapılsa dahi bir felsefe barındırır. 

Vazo gibi doldurulabilir malzemelerde hazırlayabileceğiniz gibi bahçe çiçek düzenlemesi de yapabilirsiniz. Hem bahçe hem vazo için çeşitli çiçek düzenleme malzemeleri almanız gerekmektedir. Öncelikle çiçeklerinize şekil verebilmeniz için keskin bir makas almanız gerekir. Daha sonra çiçeklerinizin bakımı için temizleyiciler, canlandırıcı özellikte sular; çiçeklerinizi yerleştirmek için vazo, saksı ya da bahçe düzenlemesi yapmak istiyorsanız da bahçeniz için uygun gereçleri temin etmeniz gerekir. Almanız gereken malzemelerin tüm detaylarını “Çiçek Düzenleme Sanatında Dikkat Edilmesi Gerekenler” başlığı altında bulabilirsiniz. 

Çiçek Düzenleme Şekilleri

Çiçek düzenleme şekilleri geometrik, Japon yöntemi ve serbest olmak üzere üç başlık altında gruplandırılır. Geometrik düzenleme diğerlerine göre daha kapsamlı bir düzenlemedir. Japon yöntemi, Japonların temel ilkelerine dayanan düzenlemeleri içerir. Serbest düzenleme ise belirli kurallara uyulduğu takdirde herkese hitap eder. Bu grupların içerisinden kendinize davet masanız, yatak odanız ya da oturma odanız için çiçek düzenleme fikirleri de sağlayabilirsiniz. 

1. Geometrik Düzenleme: Hat ve kütle şeklinde olmak üzere 2 gruba ayrılır.

Hat şeklindeki düzenlemeler yatay, dikey, L ve S adıyla 4 alt gruba ayrılır.

  • Dikey düzenlemede çiçekler yüksektir. Çiçeklerin ve yaprakların ağırlığı kabın ağız kısmında toplanır.
  • Yatay düzenlemede ağırlık ortada kalır. Çiçeklerin ve yapraklar dışarı doğru sarkar. 
  • L düzenlemede kısa ve geniş bir kap kullanılır. L şeklini vermesi için bir kenar yükseltilir, bu kenar sağda veya solda olabilir. Çiçeklerin ve yaprakların ağırlığı kabın alt yüzeyine yayılır.
  • S düzenlemede dalgalı bir ritim vardır. Çiçeklerin ve yaprakların ağırlığı ağırlığı ortadadır. 

Kütle şeklindeki düzenlemeler üçgen, daire, oval ve yelpaze olmak üzere 4 alt gruba ayrılır.

  • Üçgen düzenleme en sık kullanılan çiçek düzenlemesi yöntemidir. Merkez kısmına açılmış çiçekler yerleştirilir. Kenarlara doğru yapraklar ve küçük çiçekler yerleştirerek üçgen şekline getirilir. Çiçeklerin ağırlığı aşağıdadır.
  • Daire düzenlemede çiçekler yukarı, aşağı ve yanlara doğru düzenlenir. Çiçeklerin ağırlığı ortadadır.
  • Oval düzenlemede genellikle ayaklı vazo çeşitleri kullanılır. Aşağı ve orta kısımlara güçlü çiçekler yerleştirilir. Oval şeklini alması için üst ve yan kısımlara açık renkli ve küçük çiçekler eklenir. Ağırlık ortadadır.
  • Yelpaze düzenlemede ortaya güçlü çiçekler yerleştirilir. Yarım daire şeklini oluşturmak için ağırlık merkezinden dışarıya doğru olacak şekilde küçük çiçekler ve yapraklar kullanılır. Ağırlık ortadadır ve aşağı doğrudur.

2. Japon Yöntemi: Çok uzun yıllar öncesine dayanan bir geçmişi vardır. Bu yöntemde üç ana dal olan Şin, So ve Hikae kullanılır. Şin yüceliği, gökyüzünü ve cenneti; So insanı; Hikae toprağı temsil eder. Renk ve mekan uyumu, biçim, denge ve oran önemlidir. Japon yöntemi ile yapılan düzenlemelerde en çok kullanılan stiller Moribana, Rikka, Seika ve Nagaire’dir.

  • Moribana stilinde manzara oluşturmak ya da minyatür, küçük bir bahçe hazırlamak amaçlanır. En çok kullanılan Japon çiçek düzenleme yöntemidir. İnsan, toprak ve gök simgesi öne çıkar.
  • Rikka stilinde Japon çiçek sanatında kullanılan üç ana dalın yanında ekstra dallar kullanılır. Bu dallar büyük ya da küçük olabilir. Japon yöntemlerinin en eskisi olmasına karşın çok karmaşık bir düzenlemeye sahip olduğundan ve çok yer kapladığından pek tercih edilmemektedir.
  • Seika stilinde üç ana dal da kullanılır. Esasen Rikka stilinin sadeleştirilmiş halidir. Üç temel dal birbirine sıkıca tutturulur. Yerleştirme işlemi Şin dalı ile başlar. Şin dalının boyu vazonun boyundan 1,5-2 kat kadar uzun olmalıdır. Daha sonra So dalı yerleştirilir, boyu Şin dalının üçte ikisi kadar olmalıdır. En son Hikae dalı yerleştirilir ve boyu Şin dalının üçte biri kadardır. Bu stilde başka dallar kullanılmaz.
  • Nagaire sitili genellikle merasimlerde tercih edilir ve yoğunlukla halk tarafından kullanılır. Çiçekleri serpiştirmek gibi bir anlamı vardır.

3. Serbest Düzenleme: Bu düzenlemede çiçekler yan yana getirilmez, aralarına dengeli bir şekilde yeşil yapraklar eklenir. Çiçekler mutlaka yeşil yapraklarla birlikte kullanılır. 

Çiçek Düzenleme Sanatında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Çiçek düzenleme sanatında konum, renk uyumu, mekan, çiçeklerin bakımı gibi

dikkat edilmesi gereken birçok detay vardır. Bu detaylara dikkat ederek siz de çiçek düzenlemesi yapabilirsiniz.

  • Çiçekleri yerleştirmeden önce çiçeklerin konumunu belirlemelisiniz. Çiçeklerinizi hangi odada kullanacağınızı, odayla uyumlu olup olmadığını, boyutunun uygunluğunu ya da renklerin ve desenlerin uyumunu tespit etmelisiniz.
  • Yerleştireceğiniz çiçeklerin birbiriyle uyumu da önemlidir. Yaprakları ya da renkleri birbiriyle uyumlu olmayan çiçekleri yan yana kullanmamalısınız.
  • Çiçek düzenleme sanatı incelikleri ve püf noktalarından birisi de dikkat çekenin çiçeklerin yerleştirildiği kap olmaması gerektiğidir. Çiçeklerinizi yerleştireceğiniz kap sade olmalıdır. İnsanlar ilk bakışta kabı değil, çiçeklerinizi görmelidir. Çiçekleriniz ile konumlandırdığınız yerin renk uyumu mutlaka olmalıdır.
  • Yemek masası için yapacağınız düzenlemede çiçekleriniz masanın ortasında veya kenarında olmalıdır. Çiçeklerinizin insanların birbirini görmesini engellemeyecek boyutta ve kokusuz olduğuna emin olmanız gerekir. Kullandığınız çiçekler yemek masası, masa örtüsü, halılar, yemek takımı ve perdeler ile uyumlu olmalıdır.
  • Yatak odasında yapılacak çiçek düzenlemesinde küçük vazolar ve çiçekler tercih etmelisiniz. Yasemin ve menekşe gibi çiçeklerle yapacağınız bir düzenleme ile yatak odanıza ferahlık katabilirsiniz.
  • Çiçeklerinizi henüz yerleştirmeye başlamadan tazeliklerini korumaları için birkaç tedbir alabilirsiniz. Bunlardan birisi kesme teknikleriyle ilgidir. Birinci kesme tekniğinde çiçeklerinizin saplarını her sabah ve akşam, keskin bir makas ile şekillerini bozmadan kesmeli ve vakit kaybeden suya geri koymalısınız. İkinci teknikte ise sapları direkt suyun içerisinde kesebilirsiniz. Bu sayede çiçeğin suyu tanıma özelliği de azaltmamış olursunuz. İkinci teknikteki amaç çiçeğin canlılığını korumaktadır.
  • Suya ekleyebileceğiniz sülfürik ve hidroklorik asit ile çiçeklerinizin dallarını ıslatabilir ve çiçeklerinizin tazeliğini koruyabilirsiniz. Bu asitleri suya %5 oranında olacak şekilde koymalısınız.
  • Birkaç bitkinin tazeliğini korumak için başka birtakım işlemler gerekir. Örneğin begonya, sardunya, kadife çiçeği, menekşe, şakayık, yıldız ve aster çiçeklerinin saplarını kestikten hemen sonra alkole batırmalısınız. Sardunya ve kasımpatı çiçeklerinin saplarını kestikten sonra suya batırmalı ve ardından ateşe tutmalısınız. Ortancanın sapını kestikten sonra ise hiçbir işlem yapmadan direkt ateşe tutmanız gerekir.
  • Çiçeklerinizi yerleştirmeye başlamadan önce çiçeklerinizi mutlaka kontrol etmelisiniz. Kurumuş dalları, çiçekleri ve yaprakları kesmelisiniz. Şekli diğer dallar ile uyumlu olmayan dalları düzeltmelisiniz.
  • Odalarınızda yapay çiçek düzenleme yapmak isterseniz canlı çiçeklerle aynı etkiyi vermeyecektir. Japon çiçek düzeni “İkebana” Türkçe anlamıyla “yaşayan çiçek”tir. Yapay çiçekler Japon sanatının felsefesiyle uyuşmamaktadır.