Olimpiyat Oyunları ve Türkiye
Spor dünyasında önemli bir yer tutan Olimpiyat Oyunları, uluslararası dostluk ve sporun birleştirici gücünün sembolü olarak devamlılığını sürdürmektedir.
Düzenlendiği her sene farklı ülkelerin ev sahipliği yaptığı ve binlerce sporcunun katıldığı olimpiyat oyunlarının hangi senelerde yapıldığını, olimpiyat oyunlarının oynanacağı ülkelerin nasıl belirlendiğini, olimpiyat oyunlarının sembollerini, Türkiye’nin Olimpiyat Oyunları tarihindeki başarılarını ve Paris 2024 Olimpiyatları’ndaki beklentilerini ele aldığımız içerimiz sizlerle!
Olimpiyat Oyunları Nasıl Kurulmuştur?
Günümüzde modern olimpiyat oyunları olarak anılan olimpiyatların kökeni, Antik Yunan’da kendi dini inanışları adına düzenlenen şenliklere dayanmaktadır. M.Ö. 776’da Yunanistan’ın Olimpia bölgesinde Kral Likorgos’un önerisiyle yapılan şenlik, tarihin ilk olimpiyat oyunları olarak anılıyor. İlk başlarda sadece atletizm ile başlayan bu etkinliğe zamanla birçok farklı spor dalı da eklenmiştir.
M.Ö 146 yılında Romalıların Yunanistan’ı işgal etmesi üzerine oyunlar Atina’ya alındı ve olimpiyat oyunları orada düzenlenmeye devam etti. Romalılar’ın daha sonrasında oyunların yapıldığı stadyum ve diğer alanları da yıkarak bu oyunların oynanmasını sonlandırdığını söyleyebiliriz. Zamanla yaşanan deprem ve sel felaketi gibi çeşitli doğal afetler sebebiyle de eski olimpiyat oyunlarından günümüze pek bir eser geriye kalmamıştır.
Modern Olimpiyat Oyunları ise 19. yüzyılın sonlarında Pierre de Coubertin’in önderliğinde yeniden canlandırıldı ve ilk Modern Olimpiyat Oyunları 1986 yılında Atina’da düzenlendi.
Modern Olimpiyat Oyunlarının Sembolleri
Olimpiyat Ateşi
Olimpiyat meşalesi, ilk olimpiyat oyunlarının ortaya çıktığı Yunanistan’ın Olimpos Dağı’nda yakılır ve atletler tarafından olimpiyatların yapılacağı şehre taşınarak organizasyonu yapan ülkenin sporcusuna teslim edilir. Meşaleyi en son devralan sporcu stadyuma gelerek olimpiyat ateşini elindeki meşaleyle tutuşturur ve olimpiyat ateşi oyunların son gününe kadar yanar.
Modern oyunlarda olimpiyat ateşi ilk defa 1936 Berlin Olimpiyatları’nda yakılmıştır.
Olimpiyat Bayrağı
Olimpiyat bayrağında beyaz zemin üzerine birbirine geçen ve kenetlenen beş farklı renkteki Olimpiyat halkaları, dünyanın beş kıtasının birliğini ifade eder. Olimpiyat bayrağı modern olimpiyat oyunlarının kurucusu olarak anılan Pierre de Coubertin tarafından düşünülmüştür.
Olimpiyat Yemini
Olimpiyat Oyunları’nın açılış töreninde oyunlara katılan bütün sporcular Olimpiyat Yemeni eder. Bu yemini oyunların oynanacağı ülkenin belirlediği bir sporcu bütün sporcular adına söylemektedir. Olimpiyat yemini ilk defa 1920 Anvers Oyunlarında söylenmiştir ve yemini ilk kez Anvers’te Belçikalı ünlü eskrimci Victor Boin etmiştir.
Yemin şöyledir: “Olimpiyat Oyunları’nda ülkemin şerefi ve sporun zaferi için kurallara uyarak dürüst yarışacağımıza ve gerçek sportmenlik ruhu içinde mücadele edeceğimize and içeriz.”
Olimpiyatların Yapılacağı Ülkeler Nasıl Seçilir?
Olimpiyat Oyunları’nın hangi ülkede düzenleneceği, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından belirlenir. Uzun değerlendirme aşamaları olan bu süreç ev sahibi olmak isteyen ülkelerin IOC’ye için yaptığı resmi başvurular ile başlar. Başvuru süreci 9-10 yıl öncesinden başlamaktadır.
Aday şehirlerdeki tesislerin durumu, ulaşım altyapısı, güvenlik, konaklama ve çevresel sürdürülebilirlik gibi faktörler çerçevesinde değerlendirilir. Aday ülkelerin her birinin güçlü ve zayıf yönlerini içeren raporlar hazırlanarak kamuoyuyla paylaşılır.
Nihai seçim, Uluslararası Olimpiyat Komitesi üyeleri tarafından yapılan oylama ile gerçekleştirilir. Bu oylama da, genellikle dört yıl öncesinde yapılır. Oylamada en yüksek oyu alan şehir, Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği yapma hakkını kazanır.
Olimpiyat Oyunları Kaç Senede Bir Yapılır?
Modern olimpiyat oyunları, her dört yılda bir düzenlenir. Ancak, bu dört yıl, kış ve yaz olimpiyat oyunları olarak ikiye ayrılmıştır. Yaz Olimpiyatları ve Kış Olimpiyatları, birbirinden bağımsız olarak her dört yılda bir düzenlenir.
Yaz ve kış olimpiyatlarının birbirinden bağımsız olarak yapılmasının sebebi ise kış olimpiyatlarının çok daha sonradan oynanmaya başlamasıyla ilgilidir. İlk olarak 1924’te yapılan Kış olimpiyatları kayak, buz pateni ve buz hokeyi gibi kış sporlarını içerir. Bu durum her iki tür olimpiyat oyunlarının her iki yıl içinde bir kez yapılması anlamına gelir.
Türkiye’nin Olimpiyat Oyunları Tarihi
Türkiye ilk kez 41 sporcu ile 1924 Paris Olimpiyat Oyunları’nda temsil edilmiştir. Türkiye olimpiyat oyunlarındaki ilk madalyasını 1936 Berlin Olimpiyatları’nda kazanmıştır. Ahmet Kireççi 1936 Berlin Olimpiyatları’nda güreş branşında kazandığı bronz madalya ile olimpiyatlarda Türkiye adına madalya kazanan ilk sporcu oldu.
Olimpiyat oyunlarındaki ilk altın madalya ise yine güreş branşından gelmiştir. Güreşçi Yaşar Erkan 1936 Berlin Olimpiyat Oyunları’nda ülkemize ilk altın madalya sevincini yaşatmıştır.
Türkiye kadınlarda ilk madalyasını ise 1992 yılında Judo branşında bronz madalya ile Hülya Şenyurt tarafından Barcelona’da kazandı. Kadınlarda ilk altın madalya ise 2004 Atina’da halterde Nurcan Taylan’ın birinci olmasıyla elde edilmiştir.
Halterci Naim Naim Süleymanoğlu ve Halil Mutlu kazandıkları üçer altın madalya ile en fazla birincilik kazanan Türk sporcular olmuşlardır.
Türkiye 2024 Paris Olimpiyat Oyunlarına kadar Olimpiyat Oyunları’nda yer alan 75 sporcusu ile toplamda 104 madalya kazanmıştır.
2020 Tokyo Olimpiyatları’na toplam 108 sporcu ile katılmıştır. Boks, cimnastik, karate, tekvando ve güreş olmak üzere 6 branşta toplamda 13 madalya kazanmıştır. Kazanılan 13 madalya (2 altın, 2 gümüş, 9 bronz) ile Türkiye Olimpiyat tarihindeki en yüksek madalya sayısına ulaşmıştır.
Altın Madalya:
- Mete Gazoz – Okçuluk (Klasik Yay)
- Busenaz Sürmeneli – Boks (-69 kg)
Gümüş Madalya:
- Eray Şamdan – Karate (Kumite -67kg)
- Buse Naz Çakıroğlu – Boks (-51kg)
Bronz Madalya:
- Ferhat Arıcan – Cimnastik (Artistik (Paralel Bar))
- Ali Sofuoğlu – Karate (Kata)
- Merve Çoban – Karate (Kumite -61kg)
- Hakan Reçber – Taekwondo (-68kg)
- Hatice Kübra İlgün – Taekwondo (-57kg)
- Taha Akgül – Güreş (Serbest 125kg)
- Rıza Kayaalp – Güreş (Grekoromen 130 kg)
- Yasemin Adar Yiğit – Güreş (Serbest 76 kg)
- Uğur Aktaş – Karate (Kumite +75kg)
Türkiye ve Paris 2024 Olimpiyat Oyunları
Türkiye, Paris 2024 Olimpiyatları‘nda 54 kadın ve 48 erkek sporcu olmak üzere toplam 102 sporcu ile 18 branşta yarışacak.
16 sporcu ile en fazla sporcumuzun yer aldığı branş ise atletizmdir. Önceki senelerde sergilemiş oldukları başarılar ile voleybol, okçuluk, güreş ve boks gibi branşlarda öne çıkan sporcular, Türkiye’nin madalya hedefini desteklemektedir.
Türkiye Paris 2024 Olimpiyat Oyunları‘nda şu ana kadar 1 gümüş ve 1 bronz ile 2 madalyaya ulaştı.
- Yusuf Dikeç ve Şevval İlayda Tarhan ikilisi 10 metre havalı tabanca karışık takım kategorisinde gümüş madalya kazandı.
- Mete Gazoz, Muhammed Abdullah Yıldırmış ve Ulaş Berkims Tümer’den oluşan Klasik Yay Erkek Milli Takımı, bronz madalya kazandı.