Çocukluk döneminden itibaren bir şeyler keşfetmeye hevesli olan ve sürekli sorular soran çocukların öğrenmesinde deneyler önemli bir rol oynar. Gözle görerek idrak etme imkanı tanıyan deneyler çocuklara fizik, kimya ve biyoloji gibi fen bilimlerinin ana mantığını öğretmede oldukça etkili olurlar. Peki çocuklarınıza bilim sevgisini aşılamak istemez misiniz?
Bunun için bu deneylerin sadece okulda yapılmasını beklemek büyük bir hata olur. Çünkü bilim, evde yapılan deneylerle de görülmesi mümkün bir olgudur. Dolayısıyla hem çocuklarınızla birlikte keyifli vakit geçirmek hem de onların yeni şeyler öğrenmesine katkıda bulunmak istiyorsanız çocuklar için bilim deneylerini basit birkaç araç gereç kullanarak evde de yapabilirsiniz. Üstelik çocuklar için evde deneyler yaparken kendiniz de pek çok şey öğrenebilirsiniz.
Öğrenmenin yeri de yaşı da olmamakla beraber, çocuğunuzla öğrendiğiniz yeni bir bilginin değeri paha biçilemez. Şimdi gelin birlikte evde çocuklarınızla güzel vakit geçirmenizi sağlayan, bunun yanısıra birçok yeni bilgiyi gözle görerek deneyimleme fırsatı bulabileceğiniz evde yapılacak deneyler listesine göz atalım.
Bilim ve Eğlence Bir Arada
Bilim ve eğlence ne kadar uzak kelimeler gibi görünse de aslında işler pek de öyle değil. Bilim eğlence ile bir araya geldiğinde öğrenmeyi destekler ve süreçleri daha akılda kalıcı hale getirir. Bilim sonucu oluşan gerçeğin tüm süreçlerini çocuklar en ince ayrıntısına kadar anlayıp idrak etmiş olurlar. Bilimi eğlenceli hale getiren bir yöntem de deneyler olur. Deney denince akla, okul laboratuvarlarında yaptığınız tüp deneyleri gelmiş olabilir. Ancak bu deneylerin evde de yapılmasının mümkün olduğunu söylesek?
Çocuğunuzun bilim insanı olduğunu hayal ettiğinizde mutlu olacağınıza eminiz. Bilim ile ilgilenen bir çocuk yetiştirmek, ona bunu özendirmekten geçer. Burada anne ve baba olarak sizlere çok iş düşüyor. Bilim deneyleri, bilim insanlarının hipotezleri test etmelerine yardımcı olur.
Bir hipotez, bir varsayım veya tahmin olabilir ve deneyler bu hipotezin doğruluğunu veya yanlışlığını belirlemeye yardımcı olur. Çocuklar bu tarz deneylerle bir durumun doğru ve yanlışlığı konusunda kesin bilgiye erişme fırsatı bularak, sebep sonuç ilişkisi kurmayı öğrenir. Ayrıca, bilim deneyleri bilimsel keşifler yapılmasına yardımcı olur. Yeni bilgi ve bulgular elde etmenizi sağlarlar, bu da bilimin ilerlemesine katkıda bulunur.
Evde bilimsel deneyler üretmenin en basit yolu slimedan geçer. Çocuklar, yapışkan ve eğlenceli bir slime oluşturarak kimya temelini öğrenebilirler. Slime yapımı için temel bir iki malzemeye ihtiyacınız var. Beyaz yapıştırıcı, su, boraks ve gıda boyası ile şahane slimelar yapmak mümkün. Bunun için yapıştırıcı ve suyu bir kasede karıştırarak işe başlayabilirsiniz.
Ayrıca bir kasede biraz boraks ve su karıştırarak bir çözelti hazırladıktan sonrayavaşça boraks çözeltisini yapıştırıcı karışımına ekleyerek karıştırabilirsiniz. Karıştırdıkça slime oluşmaya başlayacaktır. Dilediğiniz renk gıda boyasıyla hazırladığınız slimea renk vererek daha da ilgi çekici hale getirebilirsiniz.
Evde Deney Yapmanın En Eğlenceli Yanları
Deneyin sadece okul laboratuvarlarında yapılan bir etkinlik olmadığını söylemiştik. Çocukların ilgisini bilime doğru yönlendirmek için evde deneyler üretmek mümkün. Bu deneyleri üretirken hangi amaca hizmet edeceğini önceden belirleyip, çocukları daha önce bilgilendirmekte fayda var. Ayrıca evde çocuklarınızla yaptığınız her etkinlik, onların sağlıklı gelişimine katkıda bulunmakla birlikte psikolojik açıdan da oldukça önem taşır.
Anne ve babasıyla kaliteli vakit geçiren çocukların özgüven sahibi, ne istediğini bilen, sevgiyi ve saygıyı gördüğü için karşısındakine de gösteren bireyler olarak yetiştiği çok aşikar. Tüm bunları göz önüne alarak, hem çocuklarınızla iyi vakit geçirmek hem de derslerini desteklemek için evde eğlenceli deneyler yapabilirsiniz.
Evde yapabileceğiniz basit düzeyde bilimsel deneyler sayesinde çocuklarınızın bilime karşı bakış açısı değişir ve gelişir. Bu sadece bilimi anlamı değil, zaman içerisinde olaylara bu çerçeveden bakmayı da öğretir. Dolayısıyla sebep-sonuç ilişkisi kurabilen çocuklar yetiştirmiş olursunuz. Şimdi evde geçirilen zamanı eğlenceli hale getirecek olan birkaç deney örneği verelim:
- Suda yüzen ve batan nesneler deneyi ile farklı nesnelerin (örneğin, tahta, plastik, metal) su üzerinde nasıl davrandığını inceleyebilirsiniz. Hangi nesnelerin su üzerinde yüzdüğünü hangilerinin ise yüzemeyip battığını görmek fizik kanunlarını anlamanın temeli olsa gerek.
- Köpük volkanı deneyi ile bir şişenin içine karbonat ve sirke ekleyerek oluşan reaksiyon sırasında ortaya çıkan köpük görüntüsü emin olun çocuğunuzu keyiflendirecek.
- Renk değişimi deneyi ile kırmızı lahana suyundan veya kahve filtresinden yapılan doğal indikatörleri kullanarak sıvıların asit veya baz olduğunu belirleyebilirsiniz. Bu deney sırasında görülen renk değişimleri gerçekten büyüleyici.
- Yükselme ve düşme deneyi ile farklı cisimlerin serbest düşme hızını etkileyen faktörleri inceleyebilirsiniz. Örneğin, farklı ağırlıklardaki nesneleri aynı yükseklikten bırakarak düşme hızlarını karşılaştırabilirsiniz.
- Yıllar boyunca Fen Bilgisi derslerinde yaptığınız basit elektrik devreleri deneyi ile pil, teller ve ampuller kullanarak basit elektrik devreleri oluşturabilirsiniz. Farklı devre düzenlemelerinin nasıl çalıştığını gözlemleyebilirsiniz.
- İçme suyu arıtma deneyi sayesinde kirli suyu temizlemek için kum, çakıl, karbon gibi doğal filtreler kullanarak suyun temizlenme sürecini gözlemleyebilirsiniz.
- Yoğurt üretimi deneyi ile evde yoğurt yapımıyla mikroorganizmaların sütü nasıl fermantasyona uğrattığını gözlemleyebilirsiniz.
Çocukların Zihnini Hareketlendirme Zamanı
Çocuklar için zihin geliştirici ve eğlenceli eğitici deneyler yapmak, öğrenmeyi ve merakı teşvik etmek için harika bir yol olabilir. Bu basit deneyler pek çok bilim dalında yapılabilir. Farklı amaçlara hizmet eden deneyler, çocukların zihin egzersizi yapmasını sağlarken aynı zamanda doğada gerçekleşen tüm olay ve durumları zamanla anlamalarını da destekler.
Siz de okulun yanı sıra ev ortamında da çocuğunuzun bilim ile olan bağını kuvvetlendirmek için birtakım deneyler yapmasına öncü olabilirsiniz.
Basit Kimya Deneyleri bunlardan ilki. Evde güvenli kimyasal reaksiyonları gözlemleyebilirsiniz. Örneğin, sirke ve karbonat karışımının kabarcık oluşturmasını inceleyebilirsiniz.
Bitki büyütme deneyleri de uzun yıllardan beri yapılan ve çocukları en çok etkileyenlerden biri. Çocuklarınıza bitki büyüme süreçlerini göstermek için fasulye veya bezelye tohumlarıyla deneyler yapabilirsiniz. Tohumların nasıl büyüdüğünü incelemeleri ilginç olacaktır.
Hava basıncı deneyleri ise hava basıncının nasıl çalıştığını anlamalarına yardımcı olur. Bunun için şişme balonlar veya hava pompaları kullanabilirsiniz. Doğal dünyayı gözlemlemek aslında en basit ve sıradan deney olabilir. Doğada sürekli bir şeyler olur, değişir ve gelişir. Tüm bunları gözlemlemek için yürüyüşlere çıkabilir veya bahçenizde kuşları ve böcekleri inceleyebilirsiniz.
Hava durumu izlemek ve hava olaylarını gözlemlemek, çocukların doğal dünyayı anlamalarına yardımcı olabilir.Tüm bu deneyler çocukların bilimsel meraklarını canlandırmak ve zihinsel gelişimlerine katkıda bulunmak için harika bir başlangıç olabilir. Çocuklarınızla eğlenceli vakit geçirmenizi sağlamanın yanında siz de pek çok şey yeni bilgiyi yeniden öğrenebilir ve öğrendikleriniz karşısında hayrete düşebilirsiniz. Öğrenmenin yaşı olmadığı yadsınamaz bir gerçek.
İnsanlar her an, her yaşta yeni bilgiler öğrenebilir. Bunun hangi yolla ya da nasıl olduğunun önemi olmamakla birlikte, gözlemleyerek öğrenmek en kalıcı yöntemlerden biridir. Dolayısıyla yaptığınız her deneyi güvenlik önlemlerine uyarak gerçekleştirmeyi unutmamalı ve çocukların deneyler sırasında size eşlik etmelerini sağlamayı ihmal etmemelisiniz.